Yesilgöz valt uitkeringsgerechtigden aan om te verhullen dat 'bestaanszekerheid' een lege huls is

Afgelopen week heeft een heel naar stuk van de fractievoorzitter van de VVD het Algemeen Dagblad gehaald. Dat ging erover (ik citeer) ‘dat mensen die werken er altijd meer op vooruit moeten gaan dan mensen met een uitkering. Te veel is bij inkomensbeleid gekeken naar uitkeringen, dat moet anders’, aldus mevrouw Yesilgöz. Zij rijgt vervolgens insinuaties aan halve waarheden en stelt dat het fundament onder de arbeidsmarkt is aangetast doordat uitkeringsgerechtigden zijn bevoordeeld bij inkomenssteun, boven de werkenden. En liegt vervolgens dat bijvoorbeeld de energietoeslag alleen is gegaan naar uitkeringsgerechtigden. Het waarom van deze aanval op uitkeringsgerechtigden laat zich raden, maar ik heb er wel een theorie over. Ik kom daarop terug.

Daarnaast stelt Yesilgöz dat, doordat uitkeringsgerechtigden steeds gecompenseerd worden, het fundament onder de arbeidsmarkt is weggehaald. Er zijn inderdaad grote, fundamentele problemen op de arbeidsmarkt. Die worden echter niet veroorzaakt door de illusie van te hoge uitkeringen, maar door de doorgeslagen flexibilisering. Aangejaagd door neoliberaal VVD-beleid. Te kleine, onzekere banen, schijnzelfstandigheid, al deze zaken dragen er aan bij dat werkenden steeds minder makkelijk rond kunnen komen. Bovendien is flex dé aanjager van instroom in de WW en in de WIA.

Het adagium Werken moet lonen of de perceptie dat Meer werken niet meer loont, zijn uitingen die wij als vakbond niet bezigen. Natuurlijk moet je betaald krijgen voor werk dat je verricht. En als je meer werkt moet je daarvoor meer betaald worden. Dat is geen hogere wiskunde. Sterker nog, dat is waar het om zou moeten gaan. Laten we het eens afpellen op de vakbondsmanier.

De lonen in Nederland zijn te laag. De AIQ daalt al jaren. Ten gunste van meer dividend voor aandeelhouders. Niks ingewikkelds aan, maar wel een trend die moet worden gekeerd en die we als FNV aan het keren zijn. Het minimumloon in Nederland is te laag. De EU-richtlijn voor toereikend minimumloon schrijft voor dat het minimumloon in een land 60% van het mediaan loon zou moeten zijn. Dat komt in Nederland uit op ongeveer 16 euro per uur. Daar moeten we naar toe.

Werkgevers hoeven werkenden tot 21 jaar geen volwaardig loon te betalen. Onvoorstelbaar, maar waar. En onacceptabel. Het sociaal minimum, de bijstand, is aantoonbaar veel te laag. Daar zijn op gemeentelijk niveau aanvullende regelingen voor, maar die verschillen per gemeente. Soms heb je recht op iets, soms op niets. Een discriminerende postcodeloterij.

Als je een bijstandsuitkering hebt word je gedwongen om soms voor een lange tijd zonder loon te werken. Dat heet de tegenprestatie, en is bedoeld om mensen te laten voelen wat zij de maatschappij verschuldigd zijn. Wij noemen dat werken zonder loon en dat is verboden, maar het zegt alles over hoe het VVD-adagium dat de bijstand een hangmat is heeft postgevat. Als je ziek wordt en gedeeltelijk arbeidsongeschikt en nog aan het werk wil maar werkgevers je niet zien zitten, dan wordt je als zieke werknemer keihard afgestraft, in je portemonnee. Diezelfde hardwerkende Nederlander waar dit kabinet de mond van vol heeft.

Vorige week is de armoede in Nederland spectaculair verlaagd omdat de definitie is aangepast. Tja. Schulden zijn in die definitie niet meegerekend en ook hele bevolkingsgroepen blijven buiten beeld. De schuldenindustrie weelt ondertussen tierig. 46% winst wordt gemaakt over de rug van de kwetsbaarsten in onze samenleving.

Ja, werken moet lonen. Dat betekent het verhogen van de lonen. En het verhogen van het minimumloon. En het afschaffen van het jeugdloon. Toeslagen zouden niet nodig moeten zijn, want dat is feitelijk een subsidie op te lage lonen. Ondertussen moet de verzorgingsstaat wel betaald worden. Daar moet geld bij, en iedereen moet in solidariteit zijn steentje bijdragen. Hoge inkomens veel meer dan lage, en ook de zelfstandigen. De winstbelasting moet terug naar 35%.

De verzorgingsstaat is aan slijtage onderhevig. De uitkeringen zijn in Nederland onleefbaar laag. Dat hoor ik al jaren van mijn leden, maar de staatscommissie Sociaal Minimum heeft dat bevestigd. Ook de zorg staat op instorten. Zelfs het Zorginstituut adviseert het kabinet nu  - bizar genoeg - dat het recht op langdurige zorg eigenlijk zou moeten afhangen van het feit of je naasten hebt. Bij de WMO kennen we dat al. Mantelzorg als pijler onder onze verzorgingsstaat, zonder dat we omkijken naar die 1 miljoen mensen, veelal vrouwen, veelal werkzaam in de zorg, die intensief mantelzorg verlenen. Vrouwen die door het kabinet afgestraft worden als zij niet nog meer uren gaan werken. Want dan missen ze de door de VVD bepleitte voltijdsbonus. Ondertussen lijden zij wel ernstige inkomensschade.

Vanuit het kabinet wordt werken moet lonen, en meer werken loont niet, misbruikt om uitkeringsgerechtigden weg te zetten als ‘labbekakken’ die te lui zijn om hun bed uit te komen. Die aanval is bedoeld om de uitkeringen laag te houden, zodat het minimumloon dat ook kan blijven. Het is niet voor niets dat ook werkgevers ijverig lobbyen om de bijstand onleefbaar te houden. En meer uren werken, natuurlijk, dat zouden heel veel mensen wel willen als ze niet in kleine contracten gehouden zouden worden door berekenende werkgevers. Net als al die mantelzorgers die de lacunes in ons zorgstelsel aan het opvullen zijn.

Het moet fijn en gezellig zijn in de wereld van de VVD, waar met de bitterbal in de ene hand en een glaasje prosecco in de andere met gelijkgestemden de samenleving wordt beschouwd. Die wereld is echter niet het echte leven. Dat is niet de werkelijkheid van hardwerkende mensen in ons land, van de schoonmakers, de verzorgenden of de apothekermedewerkers. Het is niet de wereld van zieke, arbeidsongeschikte, jonggehandicapte en afgedankte mensen.

Het is ook niet de wereld van de nieuwe tot slaaf gemaakten; de arbeidsmigranten in ons land. De kant van de migratie die dit kabinet wenst te negeren, omdat dat niet in hun werkgeversagenda past. Wat daar wel in past: walgelijk mensonterende asielmaatregelen die als rookgordijn worden opgeworpen. En stoere taal over uitkeringsgerechtigden om te verhullen dat de beloftes rond bestaanszekerheid een lege huls zijn.

Sluit je maar bij ons aan. Een vakbond is er voor iedereen.